“Manuele lymfedrainage voelt als aaien, maar het heeft direct effect”

Manuele lymfedrainage, zwachtelen, tapen, oefeningen meegeven, kousen aanmeten: bij oedeemtherapie worden verschillende behandeltechnieken toegepast om vochtophopingen in lichaamsdelen aan te pakken, weet Nicolette van Delft. Ze is algemeen fysiotherapeut en oedeemtherapeut. “Oedeem ontstaat vaak na een operatie of bestraling. Het kan ook aangeboren zijn. Ik zie dus cliënten van alle leeftijden,” vertelt ze.

Massage van de lymfeklieren

“Aan de start van een behandeltraject zie ik patiënten heel frequent. Ik begin meestal met manuele lymfedrainage. Dit is een zachte massage op de huid, waar het lymfestelsel zich bevindt. Doorgaans wordt het lymfestelsel vooral geactiveerd door een ‘samentrekking’ van bloedvaten en spieren. Als iemand last heeft van oedeem, werkt dit systeem onvoldoende. Door milde rek op de huid te geven, opent het netwerk zich, waardoor vocht tijdelijk sneller kan worden afgevoerd.

Compressietherapie en oefeningen

Manuele lymfedrainage voelt als aaien, maar het heeft direct effect. Mijn patiënten verbazen zich erover dat door deze lichte therapie de omvang van hun arm of been vermindert. De massage van het lymfestelsel combineer ik met zwachtelen, ook wel compressietherapie genoemd. De elastische zwachtels oefenen druk uit op het lichaamsdeel met de vochtophopingen. Deze gecontroleerde druk op de huid stimuleert het lymfevocht om zich af te laten voeren. Zo verdwijnt het vocht uit de betreffende regio.

Ook geef ik patiënten oefeningen mee waarmee ze zelf hun lymfestelsel kunnen activeren. Dit zijn vaak hele simpele oefeningen, zoals het optrekken van de knie bij vochtophopingen in het been. Of ik adviseer mensen om dagelijks te wandelen of te fietsen, als dat beter bij ze past. Het belangrijkste is dat ze in beweging blijven.

Lang traject

Wanneer het gewenste resultaat is bereikt, krijgen patiënten gewoonlijk een therapeutisch elastische kous. Deze kous geeft extra druk, waardoor de omvang van het betreffende lichaamsdeel stabiel blijft. Oedeemtherapie kan een lang traject zijn. Soms heb ik maar een paar sessies nodig, bijvoorbeeld na een knie- of heupoperatie. Maar na de behandeling van kanker waarbij lymfeklieren zijn weggehaald of bij het aangeboren lipoedeem, komen patiënten regelmatig terug.

Patiënten zijn vaak blij met de behandeling. Ze vinden het niet fijn om bijvoorbeeld rond te lopen met een been dat veel dikker is dan het andere been. Als het verschil tussen hun lichaamsdelen minder zichtbaar is, voelen ze zich zelfverzekerder. Ook kunnen ze zich gemakkelijker voortbewegen.

Collega’s

Ik ben niet de enige therapeut bij PMC Groep die oedeemtherapie aanbiedt. Ik heb nog een paar collega’s die erin zijn gespecialiseerd, zoals Evelien van den Eijkel en binnenkort ook Lotte Eikelenboom. Doordat we verschillende achtergronden hebben, vullen we elkaar mooi aan. Lotte en ik hebben allebei een achtergrond als fysiotherapeut. We geven advies over oefeningen en hebben ook zicht op de beweeglijkheid van de rest van het lichaam. Evelien is huidtherapeut en behalve oedeemtherapie gespecialiseerd in littekentherapie en het aanmeten van therapeutisch elastische kousen.”